Het Nokia experiment

Drie maanden geleden ruilde ik mijn iPhone in voor een Nokia. Zo eentje met een toetsenbord, uit 2010. Geen touchscreen, geen apps, geen internet.

Maar waarom zou iemand in godsnaam zijn smartphone inruilen voor een toestel dat nauwelijks meer doet dan bellen? Het antwoord is eenvoudig: ik maak me zorgen. Om mijn aandacht. Mijn rust. En vooral: mijn tijd.

Uit de recente imec digimeter blijkt dat jij en ik meer dan 3 uur per dag op onze smartphone spenderen. Dat is 21 uur per week. 84 uur per maand. Of 20% van de tijd die we wakker zijn. Dat is de meest tijdrovende activiteit van de dag, na slapen.

Toch kiest bijna niemand daar bewust voor. De reflex om even WhatsApp te checken of VRT NWS te refreshen, is een nerveuze tik. Een gewoonte die je aandacht versnippert. En voor je het weet zijn er uren verdwenen - zonder dat je weet waarom.

Als jij iemand bent die z'n telefoon neemt om "snel iets te bekijken" en twintig minuten later zichzelf betrapt in een uithoek van Youtube, dan is dit experiment misschien iets voor jou.

Dit experiment komt niet uit de lucht gevallen.

De voorbije jaren heb ik veel geprobeerd. Mijn smartphone ver van mijn bed houden. Het scherm op zwart-wit zetten. Notificaties uitschakelen. Zelfs een doosje om mijn gsm op te bergen doorheen de dag.

Elke nieuwe “hack” beloofde hetzelfde: de voordelen behouden, en de nadelen beperken. Maar hoe meer ik probeerde, hoe duidelijker het werd: kleine ingrepen zijn niet opgewassen tegen de aantrekkingskracht van de tech-industrie.

Tijdslimieten? Die klik je gewoon weg. Zwart-wit modus? Dat went. Apps verwijderen? In nog geen drie seconden heb je ze weer gedownload. Inclusief automatische login. Handig toch?!

De smartphone is geniaal ontworpen. Alles werkt naadloos. Eén tik, en je hebt toegang tot alles. De hele wereld onder je vingertoppen. En precies dát is het probleem.

Met een smartphone op zak kan je niet op informatiedieet. Het is alsof je wil afvallen met een keukenkast vol Lotus-speculoos.

Dat werkt niet.

En dus besluit ik iets nieuw te proberen.

Begin maart wandel ik mijn ouderlijk huis binnen en begin te rommelen in kasten, op zoek naar een oude gsm. Ik vind een Nokia. Een toestel met fysieke toetsen en een 2 megapixel camera.

Na wat gepruts met kabels vind ik ook de juiste lader. En een uurtje later klinkt de nostalgische jingle.

Hij werkt! Maar wacht even...

Wat als iemand me iets stuurt op WhatsApp? Hoe betaal ik mijn vrienden terug op café? En hoe ga ik mijn afspraken plannen?

Daar moest ik even over nadenken, maar mijn oplossing was eenvoudig:

Ik steek mijn SIM-kaart in de Nokia en leg mijn smartphone, uitgeschakeld, in de kast. Eén keer per week zet ik hem aan om WhatsApp te bekijken. Afspraken en herinneringen noteer ik voortaan in een klein papieren notitieboekje dat ik altijd bij me draag.

1 maand later.

Ik zit aan tafel met wat leiding van de Chiro. Wanneer ik mijn gsm bovenhaal, kijkt iedereen verbaasd. “Dat moet zo rustig zijn,” zegt iemand.

En dat is het ook. De afgelopen weken voelden als een bevrijding. Geen meldingen. Geen algoritmes. Geen eindeloze stroom aan nieuws.

De eerste dagen waren wat ongemakkelijk. Ik voelde de drang om mijn telefoon te checken—maar er was niets. Geen VRT NWS, geen Sporza, geen WhatsApp, geen YouTube. Alleen stilte.

Zelfs eenvoudige momenten, zoals wachten bij de kapper, worden een moment van reflectie. In plaats van digitale snacks te consumeren krijgt mijn hoofd de tijd en ruimte om na te denken, te verwerken, en te vertragen.

Die kleine, banale momenten van introspectie zijn waardevol. Ze helpen me om complexe gedachten te ordenen, creatiever te denken, minder impulsief te handelen, en vooral: mijn emoties beter te begrijpen en beheersen.

Maar, zijn er dan geen nadelen?

Zeker wel. De agenda op mijn Nokia synchroniseert niet met andere toestellen, wat voor verwarring zorgt. Soms moet ik het antwoord op een uitnodiging uitstellen, omdat ik eerst thuis in mijn agenda moet gaan kijken.

Maar misschien schuilt daar ook net een voordeel? Ik train mijn matige geheugen. En als het me niet lukt om de planning van de maand te onthouden, is dat misschien gewoon een teken dat mijn agenda te vol zit.

Ook navigeren is een uitdaging. Onlangs fietste ik in het donker terug naar huis. Na wat bier raakte ik – uiteraard – de weg kwijt. Ik ben omgedraaid en via de grote baan naar huis gereden. Onhandig? Zeker. Maar ook avontuurlijk.

En dan is er nog het laatste gemis: locatie delen. Mijn vriendin Hanne en ik gebruiken dat graag tijdens solo fietstochten. Dat gaat niet meer.

En toch is de balans verrassend positief.

De rust die deze Nokia brengt, is ongeëvenaard.

Ik mis een digitale agenda, navigatie, de mogelijkheid om mijn locatie te delen. Maar minder comfort betekent niet minder contact — of minder leven. Integendeel.

Het leidt vaak net tot méér: meer focus, meer aandachtig, meer aanwezig "in het moment".

Het is alsof je kiest voor een tent in plaats van een hotel. Dat doe je niet voor het comfort, maar voor het gevoel van eenvoud, vrijheid en verbinding.

Dat is misschien wel de belangrijkste les van dit experiment: leven met minder techonologie is niet alleen haalbaar, maar mischien zelfs wenselijk. Want de kleine nadelen wegen - voorlopig, niet op tegen de rust, focus en vrijheid die je ervoor terugkrijgt.

In een wereld die constant verbonden is, moeten we allemaal op zoek naar een balans. En dat is misschien wel de grootste uitdaging van deze tijd. Want wie zich volledig overgeeft aan het ritme van Mark Zuckerberg, verliest vroeg of laat het contact met zichzelf.

Daarom: probeer het zelf eens.

Al is het maar voor een paar weken. Je toekomstige zelf zal je dankbaar zijn. Want ook als je besluit dat het niets voor jou is, zal het je aan het denken zetten. Heb ik dit allemaal écht nodig? Hoe voelt het zonder? Wat mis ik - en wat helemaal niet?

Wil je het proberen? Hier zijn nog een paar tips:

1. Noem het een experiment. Zo maak je de keuze lichter - voor jezelf, maar ook voor anderen. Het is tijdelijk. Je probeert gewoon iets uit.
2. Communiceer op voorhand. Laat mensen weten dat je een tijdje minder bereikbaar bent via chat-apps. Zet bijvoorbeeld in je WhatsApp status iets als: "Dringend? Bel of sms me."
3. Neem tijd om je voor te bereiden. Veel oude gsm's hebben geen eenvoudige manier om je (belangrijke) contacten over te zetten. Reken een half uurtje om dat handmatig te doen.

Veel succes, en laat me vooral weten hoe het gaat.

Tot de volgende keer!